اصحاب امام صادق در رجال شیخاصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) در رجال شیخ، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و از جمله توثیقات عامه است. ۱ - توضیح اصطلاحابن عقده کتابی نوشته است در مورد اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) و بیان داشته است که آن‌ها چهار هزار نفرند و همه آن افراد در رجال شیخ وجود دارند بنابر این آن‌ها ثقه هستند. ۲ - اشکالات مدعااشکالاتی مبنی بر ثقه‌بودن اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) مطرح شده است: ۲.۱ - اشکال اولبرخی گفته‌اند: اگر گفته شود همه اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) ثقه هستند جز افرادی که ضعفشان اثبات شده است بعید به نظر نمی‌رسد. ولی این ادعا نیز غیر قابل قبول است زیرا اگر گفته شود همه اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) چهار هزار نفر بودند و همگی ثقه هستند شبیه به این ادعا است که بگوییم همه اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ثقه هستند، مضافا، این ادعا با تضعیف خود شیخ نسبت به بعضی از آن‌ها منافات دارد. ۲.۲ - اشکال دوماگر گفته شود: اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) بیش از این تعداد بوده‌اند لکن چهار هزار نفر آن‌ها ثقه می‌باشند این حرف، فی نفسه، قابل قبول است. ولی مخالف با واقع است زیرا احمد بن نوح به آن مقداری که ابن عقده بیان داشته افزوده است و شیخ با این که اصرار داشت همه اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) را ذکر کند و امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) و منصور دوانیقی را نیز از یاران آن حضرت دانسته با این حال تعدادشان به چهار هزار نمی‌رسد. این ادعا نیز ثمره ندارد که بگوییم اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) فرضا هشت هزار نفر بودند، چهار هزار نفر ثقه هستند لکن ما راهی برای شناخت ثقات نداریم. [۷]
مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۱۷۶.
[۸]
مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۱۷۶-۱۷۷.
۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اصحاب امام صادق در رجال شیخ»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۲۲. |